Wspieranie rozwoju mowy i języka u dziecka
Funkcje związane z mową zaczynają się rozwijać już na wczesnym etapie życia. Nawet jeśli dzieci nie nauczyły się jeszcze mówić, stale słuchają. Dlatego ważne jest, aby dziecko miało dostęp do mowy i języka oraz dźwięków otoczenia.
Dźwięk stymuluje rozwój mowy i języka
W ciągu pierwszych pięciu miesięcy niemowlęta uczą się rozróżniać dźwięki mowy i zaczynają głużyć. U około 6-miesięcznego niemowlęcia głużenie przechodzi w gaworzenie, dziecko eksperymentuje z dźwiękami. Z czasem gaworzenie zaczyna brzmieć podobnie do mowy, później pojawiają się pierwsze słowa i ich kombinacje, a wreszcie zdania.
Dziecko z ubytkiem słuchu potrzebuje większej uwagi i stymulacji, aby rozwijać mowę i język. Ważne jest, aby nosiło aparaty słuchowe tak często, jak to możliwe1.
Mów do dziecka
Im więcej mowy słyszy dziecko, im intensywniejszy ma kontakt z językiem, tym lepiej. Czytaj mu bajki, opowiadaj o codziennych czynnościach i upewnij się, że jest zawsze blisko Ciebie.
Powtarzaj, zmieniaj, poprawiaj
Używaj innych słów i konstrukcji gramatycznych. Kiedy dziecko coś powie, rozwiń jego wypowiedź lub powtórz ją, ale używając poprawnych wyrazów, składni itp. Zaznaczaj poprawione słowa, zmieniając intonację.
Graj i śpiewaj
Śpiewaj piosenki, recytuj rymowanki, aranżuj zabawy ruchowe połączone ze śpiewaniem, graj z dzieckiem na instrumentach lub czymkolwiek, co masz pod ręką.
Czytaj dziecku książki
Podczas czytania rozmawiaj z dzieckiem o historii, której słucha, zadawaj pytania i odpowiadaj na jego pytania. Czytaj te same książki kilka razy.
Używaj mowy ciała
Kiedy mówisz, wykorzystuj proste gesty i mimikę. Pamiętaj o znaczeniu komunikacji niewerbalnej.
Wykorzystuj przedmioty
Korzystaj z przedmiotów, aby zainicjować rozmowę. Wskazuj różne rzeczy i nazywaj je.
Więcej wskazówek i porad dotyczących komunikacji
Poznaj kilka dobrych nawyków komunikacyjnych i dowiedz się, jak wspierać dziecko z ubytkiem słuchu.
Daj dziecku możliwości
Dzieci w wieku przedszkolnym rozwijają mowę i opanowują język poprzez kontakt z rodzicami, członkami rodziny, wychowawcami i rówieśnikami. Potrafią także słuchać innych z zainteresowaniem i budować pierwsze przyjaźnie.
Aby wspierać rozwój umiejętności językowych i interpersonalnych dziecka, pomóż mu uczestniczyć w zabawach i innych aktywnościach, gdy tego chce. Wspieranie rozwoju mowy i języka pomaga również rozwijać umiejętności społeczne i komunikacyjne. Angażuj dziecko, powierzając mu obowiązki związane z aparatami słuchowymi – odpowiednie do jego wieku i stopnia rozwoju.
Powierz dziecku odpowiedzialność za aparaty słuchowe
W wieku czterech lat dzieci mają już lepszą kontrolę motoryczną i potrafią posługiwać się małymi przedmiotami. Zachęć dziecko, by – pod Twoją kontrolą – ćwiczyło wkładanie i wyjmowanie wkładek.
Maksymalizuj możliwości uczenia się sytuacyjnego
Dziecko uczy się sytuacyjnie, gdy słyszy to, co mówi się w jego otoczeniu, nie bezpośrednio do niego. U dzieci takie „mimowolne” opanowywanie mowy i przyswajanie języka, to bardzo ważny sposób uczenia się. Jednak dzieci z ubytkiem słuchu nie słyszą z tak dużej odległości jak ich rówieśnicy z normą słuchową, dlatego mogą „podsłuchać” rozmowy toczące się tylko kilka metrów dalej. Z tego powodu mogą nie mieć dostępu do dźwięków niezbędnych do sytuacyjnego uczenia się. Wielkość „bańki słuchowej” zależy od stopnia ubytku słuchu dziecka; może się zwiększyć, jeśli dziecko na stałe korzysta ze wzmocnienia dźwięków.2.2¦2¦
Naucz dziecko występowania we własnym imieniu
Samorzecznictwo to mówienie o swoich potrzebach innym. Ćwicz z dzieckiem tę umiejętność. Bardzo ważne jest, by dziecko nauczyło się informować, kiedy nie słyszy dobrze, kiedy jego aparaty słuchowe nie działają. Powiedz dziecku, w jakich sytuacjach i w jaki sposób powinno o tym powiadamiać – możesz również udzielić wskazówek personelowi przedszkola.
Opracowane z myślą o dzieciach
Stałe korzystanie z aparatów słuchowych ma kluczowe znaczenie
Aparaty słuchowe pomagają dziecku rozwijać się – dlatego ważne jest, aby używało ich jak najczęściej1. Jeśli jednak dziecko nie lubi nosić aparatów, może być trudno przekonać je do tego. Z pomocą może przyjść protetyk słuchu, który zaproponuje sposoby mogące zachęcić dziecko do korzystania z aparatów słuchowych.
Wybierz wytrzymałe aparaty słuchowe
Podczas intensywnego używania aparatów słuchowych może się zdarzyć, że z aparatami coś się stanie, np. dziecko uszkodzi je w czasie zabawy czy ćwiczeń lub zgubi, kiedy będzie pochłonięte odkrywaniem świata. Pamiętaj jednak, że mimo to warto – korzystanie z aparatów słuchowych zapewni mózgowi Twojego dziecka najlepsze możliwe warunki do rozwoju.
Odniesienia
- Walker, E. A., Holte, L., McCreery, R. W., Spratford, M., Page, T., & Moeller, M. P. (2015). The influence of hearing aid use on outcomes of children with mild hearing loss. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 58(5), 1611-1625.
- Karen L. Anderson, PhD, 2002